Sự khác nhau giữa hen phế quản khởi phát ở trẻ em và người lớn

Hen phế quản là một bệnh mãn tính gây sưng và viêm ở phổi. Đây là một căn bệnh khá phổ biến, tại Mỹ có khoảng 26 triệu người bị hen phế quản. Hen phế quản ở trẻ em và người lớn đều là cùng một căn bệnh, có nhiều triệu chứng giống nhau và các loại thuốc điều trị tương tự. Tuy nhiên, trẻ em mắc bệnh hen phế quản thường phải đối mặt với những khó khăn khác so với căn bệnh khởi phát khi trưởng thành.

Hen phế quản ở trẻ em

Theo Hiệp hội phổi Hoa Kỳ, khoảng 7,1 triệu trẻ em dưới 18 tuổi đang bị mắc hen phế quản. Hơn 4 triệu trẻ em này phải trải qua các cơn hen phế quản cấp mỗi năm. Trên thực tế, hen phế quản là nguyên nhân gây nhập viện đứng hàng thứ ba trong số trẻ em dưới 15 tuổi ở Hoa Kỳ. May mắn là số ca tử vong do hen phế quản ở trẻ em là khá thấp.
 

Hen phế quản ở người lớn

Hen là căn bệnh phổ biến ở trẻ em, tuy nhiên bạn có thể dễ dàng mắc phải căn bệnh này ở bất cứ thời điểm nào của cuộc đời. Thường thì bệnh không hay gặp phải ở những người trên 50 tuổi.

Tuy nhiên, trong số hơn 30% người trưởng thành bị hen, hen phế quản khởi phát ở người lớn thường là hen do dị ứng, tức là bệnh hen gặp phải khi tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng. Tác nhân dị ứng là những chất bình thường vô hại những có thể gây ra phản ứng dị ứng ở những người nhạy cảm với chúng.

Dị ứng là căn bệnh khá phổ biến ở mọi lứa tuổi. Trẻ nhỏ bị dị ứng có thể không bị mắc hen phế quản khi phơi nhiễm với các tác nhân gây dị ứng khi còn trẻ. Tuy nhiên, qua thời gian, cơ thể bắt đầu phản ứng khác đi khi tác nhân dị ứng xâm nhập vào cơ thể. Hiện tượng này cuối cùng có thể dẫn đến hen phế quản khi trưởng thành.

Điểm chung giữa hen phế quản trẻ em và người lớn

Các chuyên gia chưa biết chính xác nguyên nhân khiến một người bị mắc hen phế quản. Dị ứng có thể gây ra các triệu chứng hen và bùng phát cơn hen phế quản. Các nghiên cứu đã chứng minh bộ gien của chúng ta cũng như môi trường sống có thể đóng vai trò quan trọng trong khởi phát của bệnh.

Hen phế quản ở trẻ em và người lớn có cùng những tác nhân gây bệnh. Đối với bệnh nhân hen ở mọi độ tuổi, phơi nhiễm với các tác nhân sau có thể gây bùng phát hen hoặc cơn hen cấp:

Khói thuốc lá

Nấm mốc

Ô nhiễm không khí

Ngủ trên giường có chăn gối bằng lông

Mạt bụi

Gián

Lông hoặc nước bọt của động vật

Bị nhiễm trùng hô hấp hay cảm lạnh

Khí hậu lạnh

Không khí khô

Bị stress hay kích động

Tập thể dục quá sức

Hút thuốc lá thụ động đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ em. Khoảng 1 triệu trẻ em mắc hen phế quản gặp phải các triệu chứng khá nặng và các đợt bùng phát của bệnh do bị phơi nhiễm với khói thuốc thụ động.
 

Điểm khác nhau giữa hen phế quản trẻ em và người lớn

Trẻ em được chẩn đoán mắc hen phế quản thường xuất hiện những triệu chứng không liên tục. Đôi khi các tác nhân dị ứng gây khởi phát cơn hen và đôi khi không. Tuy nhiên ở người lớn, các triệu chứng hen thường kéo dài dai dẳng.

Việc điều trị hàng ngày là cần thiết để có thể kiểm soát tốt các triệu chứng và phòng các đợt hen cấp. Trẻ mắc hen thường nhận thấy các triệu chứng dường như biến mất hoặc ít nghiêm trọng hơn trong suốt tuổi dậy thì. Vào khoảng 20 tuổi, các triệu chứng có thể xuất hiện trở lại trong một khoảng thời gian ngắn rồi lại biến mất. Theo Hiệp hội hen phế quản và bệnh dị ứng Hoa Kỳ, chu kỳ xuất hiện và biến mất của các triệu chứng sẽ tiếp tục cho tới khi người đó 30, 40 tuổi.

Biện pháp điều trị

Cả trẻ em và người lớn đều cần điều trị hen phế quản theo phác đồ chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới bao gồm: Điều trị cắt cơn và điều trị dự phòng.

Điều trị cắt cơn là sử dụng các thuốc giãn phế quản có tác dụng làm giảm nhanh các triệu chứng khi cơn hen xuất hiện do các tác nhân dị ứng hoặc các đợt bùng phát của bệnh.

Điều trị dự phòng là sử dụng các thuốc làm giảm triệu chứng sưng và viêm của phế quản, phòng sự tấn công của các tác nhân gây kích ứng làm khởi phát cơn hen. Các thuốc điều trị dự phòng thường phải duy trì trong thời gian dài.
 

Các triệu chứng của hen phế quản

Bệnh hen phế quản gây viêm và hẹp đường dẫn khí. Đường dẫn khí bị thu hẹp gây ra các cơn tức ngực và khó thở. Các triệu chứng khác bao gồm:

Thờ khò khè

Ho

Tắc mũi

Tức ngực

Tăng tiết dịch hô hấp

Tăng áp lực ở lồng ngực

Thở gấp sau khi hoạt động thể lực

Khó ngủ

Chậm hồi phục khi bị mắc một căn bệnh nhiễm trùng hô hấp như cúm hay cảm lạnh

Khi bạn nghi ngờ các triệu chứng của trẻ là của bệnh hen phế quản, hãy đưa trẻ đi khám ngay. Nếu không được điều trị, hen phế quản trẻ em có thể dẫn tới những hậu quả không lường. Ví dụ trẻ bị hen mà không được điều trị thường chịu đựng các giờ hoạt động thể chất kém hơn trẻ khỏe mạnh bình thường. Điều này khiến trẻ ngại hoạt động. Tuy nhiên, trẻ bị mắc hen nên tham gia vào các hoạt động năng động phù hợp .
 

Lập một kế hoạch hành động để kiểm soát bệnh hen

Cần phải thiết lập một kế hoạch để đối phó với hen phế quản dù bệnh xuất hiện ở trẻ em hay người lớn. Bản kế hoạch liệt kê các loại thuốc mà người bệnh cần uống và cả thời gian chi tiết. Nó cũng giúp cung cấp các thông tin để biết khi nào cơn hen phế quản không được kiểm soát tốt và gây nguy hiểm cho người bệnh. Những hướng dẫn chi tiết ghi trong bản kế hoạch này sẽ giúp bạn bè và người thân của người bệnh biết được khi nào là cần thiết phải tìm kiếm can thiệp y khoa.

Để xây dựng bản kế hoạch này, hãy thảo luận về liệu pháp điều trị với bác sỹ. Ghi rõ khi nào là lúc người bệnh cần phải tăng cường điều trị. Lên chi tiết những thứ cần làm trong đợt bùng phát cơn hen. Liệt kê những tác nhân gây hen cần tránh và biện pháp để hạn chế tiếp xúc với chúng. Nếu tuân thủ đúng theo kế hoạch được đặt ra, người bệnh có thể kiểm soát tốt cơn hen và phòng tránh được những biến chứng nguy hiểm trong tương lai.

Tổng hợp