Thận trọng khi dùng thuốc chữa tăng huyết áp ở bệnh nhân hen

Một số loại thuốc có tác dụng với điều trị tăng huyết áp thì lại có tác dụng không tốt lên bệnh nhân hen. Do vậy, người ta phải hết sức cẩn trọng trong việc điều trị bệnh nhân tăng huyết áp mắc thêm bệnh lý hen phế quản.

Tăng huyết áp và hen phế quản là những bệnh mạn tính khá phổ biến, thực tế điều trị các bác sĩ có thể gặp rất nhiều bệnh nhân mắc cả hai bệnh lý này. Sự kết hợp "hai trong một" này thường không gây nguy hiểm, nhưng lại gây một số khó khăn trong quá trình điều trị, đặc biệt là việc dùng thuốc điều trị phù hợp với từng bệnh lý. Nguyên nhân cụ thể ra sao, hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua nội dung dưới đây. 

Một số loại thuốc điều trị tăng huyết áp có thể gây nguy hiểm cho bệnh nhân hen phế quản

Hai nhóm thuốc thường được chỉ định để điều trị tăng huyết áp là thuốc chẹn bêta (betalock, betalock zok) và thuốc ức chế men chuyển (coversyl, lopril, tanatril) chính là những nhóm thuốc đứng đầu về khả năng gây biến chứng cho bệnh nhân hen phế quản. 

Sự hiện diện của các cơ quan thụ cảm bêta trên đường hô hấp là nguyên nhân khiến việc sử dụng thuốc chẹn bêta có thể gây nguy hiểm cho bệnh nhân. Để điều trị tăng huyết áp, thuốc này sẽ phong tỏa hoạt động của các cơ quan thụ cảm bêta trên mạch máu (gây giãn nở mạch máu). Sự phong tỏa tương tự cũng diễn ra với các cơ quan thụ cảm bêta trên các đường hô hấp và gây co thắt phế quản, điều này dễ dàng khởi phát cơn hen và nguy hiểm cho bệnh nhân mắc bệnh lý hen phế quản. 

Việc dùng thuốc chẹn bêta để điều trị tăng huyết áp thường không được ứng dụng rộng rãi bởi chúng không thể phân biệt được cơ quan thụ cảm trên mạch máu và các cơ quan thụ cảm trên đường hô hấp. Điều này hoàn toàn trái ngược với các chất kích thích bêta dùng trong điều trị bệnh hen (salbutamon, ventolin) bởi các chất này chỉ tác dụng vào các cơ quan thụ cảm trên đường hô hấp.

Tuy nhiên, do thuốc chẹn bêta tỏ ra cực kỳ hiệu quả trong điều trị tăng huyết áp nên người ta đã nỗ lực để cải tiến nó thành những sản phẩm tiên tiến hơn nhằm nâng cao khả năng phân biệt cơ quan thụ cảm ở mạch máu và đường hô hấp. Các dược phẩm này được gọi là thuốc chẹn bêta thế hệ 1 đã trải qua rất nhiều các thử nghiệm lâm sàng nhằm kiểm chứng độ an toàn của nó với bệnh nhân hen.

Các thử nghiệm cho thấy, dù thuốc chẹn bêta thế hệ 1 đã an toàn hơn với bệnh nhân hen phế quản nhưng nó vẫn gây co thắt đường hô hấp ở một số bệnh nhân. Vì lý do này, dù các thế hệ sau được cải tiến hơn chúng cũng hiếm khi được chỉ định cho người bị mắc bệnh hen phế quản. 

Cùng với thuốc chẹn bêta, các thuốc ức chế men chuyển cũng có thể gây ra các vấn đề cho bệnh nhân hen suyễn. Một trong những ảnh hưởng thường gặp nhất của các thuốc này là các cơn ho khan dai dẳng. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, các cơn ho này là hệ quả của một dạng hoạt động đường hô hấp có tên "asthma equivalent".

Cụm từ "asthma equivalent" ám chỉ một hoạt động bên trong đường hô hấp có những biểu hiện giống như bệnh hen và rất dễ dàng khởi phát cơn hen. Mặc dù bệnh nhân hen hiếm khi có những phản ứng quá nghiêm trọng với các thuốc ức chế men chuyển nhưng chúng vẫn có thể được ứng dụng nếu bác sĩ đã cân nhắc kỹ lưỡng những ảnh hưởng của chúng.

Các loại thuốc an toàn hơn

Có rất nhiều dược phẩm điều trị tăng huyết áp vẫn an toàn với bệnh nhân có kèm bệnh hen phế quản, một trong số đó phải kể tới:

- Thuốc ức chế thụ thể angiotensin như irbesartan (như aprovel, nhưng cần chú ý đề phòng đối với bệnh nhân suy thận), telmisartan (micardis) không dùng thuốc này cho phụ nữ có thai và cho con bú, bệnh nhân có tắc mật, suy gan nặng.

- Thuốc lợi tiểu: Hay dùng là furosemid (lasix), khi dùng cần chú ý bù kali cho bệnh nhân vì đây là thuốc lợi tiểu đào thải muối.

- Thuốc ức chế canxi: Hiện nay có hai loại phổ biến thường dùng là amlor, nifedipin... Cần chú ý, không sử dụng cho bệnh nhân xơ gan, phụ nữ có thai và cho con bú. Khi dùng phải theo dõi huyết áp.

Cần tư vấn thêm về các loại thuốc tăng huyết áp tốt cho người bệnh hen xin liên hệ với tổng đài 1800.54.54.35 để được tư vấn rõ nhất. 

BS. Trần Tất Đạt